Elk kind heeft recht op kinderopvang. Mee eens? Dan zou kinderopvang een basisvoorziening moeten worden. Dat schiet nog niet echt op in Nederland. School is een basisvoorziening, dus door de overheid betaald, maar begint pas bij 4 jaar. Terwijl we inmiddels weten dat 0 tot 4 jaar een enorm belangrijke, zo niet de belangrijkste, periode is in de ontwikkeling van het kind. Hoe komen we dichterbij dat ideaal, waarbij elk kind van 0 tot 12 in een vloeiende lijn wordt gevolgd, ondersteund en gestimuleerd?

Vrije markt

Kinderopvang is in ons land een vrije markt. Het Rijk sponsort 41 procent van de kinderopvangkosten, werkgevers 29 procent en ouders dragen 30 procent bij. Als de overheid alles zou betalen, wringt dat pijnlijk omdat het geen vereiste is dat de gemaakte winst terugvloeit naar de ontwikkeling van de kinderen. Bij scholen komt elke belastingeuro ten goede van het onderwijs, maar ik kan me zo voorstellen dat de politiek niet de volle mep wil sponsoren als een deel van de winst wordt uitgekeerd aan aandeelhouders. Recent hoorde ik van Gijs van Rozendaal (voorzitter van zowel het Kinderopvangfonds als de Regiegroep Kindcentra 2020) een opmerkelijk pleidooi. We hebben dus publiek onderwijs en private kinderopvang, deels voor werkende ouders ondersteund via de kinderopvangtoeslag. Waarom maken we daar geen derde optie naast? Integrale Kindcentra die wél helemaal worden gefinancierd door de overheid. IKC’s voor 0 tot 12 jaar met een eigen IKC-wet, eigen regels voor toezicht en een eigen CAO. Het derde systeem.

Eén visie, één aanpak

Ouders kunnen dan kiezen. De een wil dat zijn kind op één locatie zijn hele schoolloopbaan doorbrengt. Gelooft in één visie, één aanpak. De ander vindt dat juist geen goed idee en ziet toegevoegde waarde in een groen boerderijdagverblijf, een voetbal-bso, een meertalig kindercentrum of kleinschalige gastouderopvang.

Derde systeem, haalbaar?

Is het haalbaar? Het zette mij in ieder geval aan het denken. Wat zijn de gevolgen van het invoeren van zo’n derde systeem in kindontwikkeling? Ik zie plussen en minnen. Je kan je afvragen of dit oneerlijke concurrentie is. Je zal als ondernemer een paar blokken verwijderd zijn van een overheid-gesponsord IKC en ouders zien vertrekken omdat ze jouw opvang wél voelen in hun portemonnee. Het zou toch eeuwig zonde zijn als deze stap ten koste ging van al die mooie en bijzondere kinderopvangvormen die Nederland kent. Kinderopvang van hoge kwaliteit waar jarenlang enorm in is geïnvesteerd.

En lopen we het risico dat straks iedereen die samenwerkt met een school snel ‘IKC’ op de voordeur plakt om zich te verzekeren van overheidssubsidie? Is de huidige kinderopvang dan alleen voor kinderen van werkende ouders en de nieuwe variant voor alle kinderen?

Opnieuw beginnen

Aan de positieve kant: een keer helemaal opnieuw beginnen zou een enorme zwengel kunnen geven aan de IKC-ontwikkeling. Nu struikelen IKC’s nog over verschillende geldstromen, enorme kloven tussen school- en bso-BKR, CAO-verschillen, enzovoort. Dat zou met eigen regelgeving voor een derde systeem in één keer van de baan zijn. En misschien wel het belangrijkst: als je 0-12 kindontwikkeling als recht gaat zien, neem je eindelijk de invloed die dit vakgebied heeft op het jonge kind echt serieus. Een discussie waard.